Tweede Kamerverkiezingen 2023: Wat zijn de standpunten?

Tweede Kamerverkiezingen 2023: Wat zijn de standpunten?

Op vrijdag 7 juli van dit jaar kwam naar buiten dat het kabinet was gevallen. De grootste reden hiervoor was de discussie rondom migratiemaatregelen. (1) De val van het kabinet resulteerde erin dat er nieuwe verkiezingen gehouden moeten worden om een nieuw kabinet aan te stellen. Deze verkiezingen vinden plaats op 22 november en daarom hebben wij een aantal standpunten van partijen uiteengezet. Hierbij wordt er gefocust op de VVD, NSC, GroenLinks/PvdA en D66.

Asielmigratie

De VVD wil maatregelen nemen om de instroom van migranten verlagen. Dit willen zij onder andere doen door middel van de invoering van een wachttijd voor het overkomen van gezinsleden, verschillen in reisdocumenten, sociale voorzieningen en integratievoorzieningen en eisen stellen aan woonruimte, inkomsten en ziektekosten. De VVD vindt dat asielvergunningen voor onbepaalde tijd afgeschaft moeten worden en tijdelijke asielvergunningen elke drie jaar getoetst moeten worden. De Immigratie- en Naturalisatiedienst, ook wel IND, moet het voordeel van de twijfel minder snel toepassen en de bewijslastverdeling moet aangepast worden, zodat de IND niet hoeft te bewijzen dat iemand geen recht heeft om hier te blijven. De IND beoordeelt alle aanvragen van mensen die in Nederland willen wonen of Nederlander willen worden. De VVD wil tevens de rechtsbijstand aanpassen, waarbij dit tot het minimale niveau wordt beperkt en pas vanaf de beroepsfase wordt verleend. De VVD wil illegaal verblijf strafbaar stellen en overlastgevende asielzoekers hard aanpakken. Overlastgevende asielzoekers kunnen gebiedsverboden opgelegd krijgen en geweld tegen LHBTIQA+’ers in opvanglocaties dient hard bestraft te worden. De VVD wil dat er opgevangen wordt in de regio, door deals te sluiten met landen om opvang te organiseren. Tevens wil de VVD illegale migratieroutes aanpakken, door iedereen terug te sturen die op een illegale manier in Nederland is gekomen. De buitengrenzen van de EU moeten strenger bewaakt worden door bijvoorbeeld hekken en drones in te zetten. Volgens de VVD moet er ingegrepen worden als landen zich niet aan afspraken houden, door de Europese Commissie sancties op te laten leggen. (2)

De NSC is van mening dat het asielbeleid aangescherpt moet worden en dat er gefocust moet worden op opvang in de regio. Tevens dient er een onderscheid te worden gemaakt tussen mensen die persoonlijk vervolgd worden en mensen die tijdelijk humanitaire bescherming zoeken vanwege grootschalig geweld. Deze laatste groep krijgt een tijdelijke opvang, waarbij de nadruk op terugkeer het land van herkomst ligt. De NSC pleit tevens voor kortere doorlooptijden van asielprocedures. Er moet een ‘opt out’ komen van het Europese beleid indien het niet lukt om tot goede regelgeving te komen. De NSC wil solidair bijdragen aan de opvang van Oekraïense vluchtelingen, maar vindt wel dat er van werkende Oekraïense vluchtelingen een bijdrage voor de opvang in de gemeente kan worden gevraagd. De capaciteit van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, ook wel COA, voor de eerste opvang moet uitgebreid worden. COA biedt opvang aan mensen die asiel aanvragen. Daarnaast dient er bij ongewenst gedrag een inreisverbod en detentie ingezet te worden en kan een verblijfsvergunning onder omstandigheden ingetrokken worden. De NSC is voorstander van het maken van afspraken met landen van oorsprong om irreguliere migratie te voorkomen. (3)

GroenLinks/PvdA wil zich inzetten voor meer veilige routes voor migratie. Tevens willen zij jaarlijks een grote groep kwetsbare vluchtelingen (zoals LHBTQIA+-personen, mensenrechtenverdedigers, oorlogsslachtoffers en slachtoffers van vervolging) opnemen, om irreguliere migratie te ontmoedigen. De terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers moet worden bevorderd. Gemeenten dienen evenredig bij te dragen aan de opvang van asielzoekers en ze krijgen een wettelijke taak om voldoende kleinschalige opvangsvoorzieningen te realiseren. GroenLinks/PvdA wil oog houden voor de draagkracht van de samenleving door te investeren in snelle en zorgvuldige procedures, asielzoekers eerlijk spreiden over het land, kiezen voor kleinschalige opvang en hen snel helpen met werk en taal. Mensen die uitgeprocedeerd zijn dienen snel terug te keren naar het land van herkomst, dit wordt bewerkstelligd door overeenkomsten met herkomstlanden en te investeren in goede samenwerking. Overlastgevende asielzoekers die geen kans maken op asiel moeten zo snel mogelijk teruggestuurd worden. Overlast wordt voorkomen door kleinschalige opvang, snelle procedures, meer politiecapaciteit en zorg voor asielzoekers. GroenLinks/PvdA vindt tevens dat er meer gelijkheid moet zijn tussen lidstaten aangaande de behandeling van asielzoekers. Hierbij dient er een betere afstemming te zijn in Europees verband over het landenbeleid. GroenLinks/PvdA is voor opvang in de regio en wil meer steun geven aan de landen nabij conflictgebieden. (4)

D66 wil landen die opvang in de regio bieden, helpen met geld voor onderdak, onderwijs, voedsel, medische en psychische zorg. Er wordt ingezet op snellere en eenvoudigere procedures en nieuwkomers krijgen na drie jaar een permanente verblijfsvergunning. Er zal worden ingezet op snelle uitstroom van statushouders naar gemeente, waarbij wordt gekeken waar iemand werk kan vinden en daar voor langere tijd kan blijven. Gemeenten zullen ondersteund worden met investeringen in huisvesting voor statushouders. Overlastgevende asielzoekers worden gestraft en er worden afspraken gemaakt met landen van herkomst om deze mensen zo snel mogelijk terug te sturen. LHBTIQA+’ers zullen altijd veilig opgevangen worden. D66 wil het beleid harmoniseren met andere EU-landen, zodat vluchtelingen overal een gelijke kans hebben. D66 wil dat de Europese Unie proactief zoek- en reddingsacties uitvoeren, zodat humanitaire rampen op de Middellandse Zee voorkomen worden. Asielaanvragen van mensen die in een ander EU-land asiel hebben aangevraagd en daar zijn geweigerd, worden in Nederland ook geweigerd. D66 is tegen strafbaarstelling van illegaliteit, omdat dit niet helpt bij het vertrek van illegaal verblijvende mensen. (5)

Klimaat

De VVD houdt vast aan 55% CO2-reductie in 2030 en 100% CO₂-reductie in 2050 zoals vastgelegd in de Klimaatwet. Er is een streefdoel van 85% CO₂-reductie in 2040. De VVD is voor maatregelen op Europees niveau, met meer aandacht voor de nationale uitvoerbaarheid van specifieke maatregelen. Er wordt gefocust op een elektriciteitssector  zonder CO₂-uitstoot in 2035 en er wordt ingezet op duurzame opties zoals kerncentrales. De VVD wil een houdbare en eerlijke stikstofaanpak. Er wordt niet gefocust op doelen en jaartallen, maar op de korte termijn. Wel wordt de doelstelling van de huidige Stikstofwet over stikstofreductie in 2035 gehanteerd. Er wordt zo min mogelijk onderscheid gemaakt tussen economische sectoren, zoals de landbouw, mobiliteit en industrie. De VVD is niet voor dwingende maatregelen, maar wil maximaal inzetten op vrijwilligheid. Bedrijven die hun uitstoot niet verminderen, dragen op termijn meer bij voor hun emissies van ammoniak of stikstofoxiden. De VVD wil inzetten op bedrijfsspecifieke meetmethodes en stikstofreducerende innovaties. (6)

De NSC is van mening dat de stikstofcrisis de economie verlamt, de woningbouw remt en natuurherstel door de impasse vertraagt. Stikstofemissies moeten omlaag. Normen voor stikstofdepositie worden vervangen door reductiedoelen voor stikstofuitstoot, waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden. Alle sectoren moeten bijdragen aan de doelstelling en maatregelen nemen. Er dient een bestuurlijke afwegingsruimte te zijn voor het vergunnen van activiteiten met een beperkte stikstofemissie. Boeren krijgen meer ruimte om te bepalen hoe zij emissienormen halen op basis van afrekenbare stoffenbalans. Jonge en duurzame boeren en bedrijven worden met een transitieplan ondersteund. De NSC wil een integrale benadering in een regionaal gebiedsproces hanteren, waarbij naast doelen op het gebied van stikstof, water, natuur en klimaat ook de leefbaarheid en het perspectief voor de landbouw wordt meegenomen. De NSC wil daarnaast twee grote kerncentrales bouwen om CO2-reductie te bevorderen. (7)

GroenLinks/PvdA wil een groene en rechtvaardige industriepolitiek. Er wordt gestreefd naar geen CO2-uitstoot in 2040. Subsidies worden verleend aan bedrijven die aantonen dat ze een plek hebben in de groene economie van de toekomst. Dat doen ze door concrete afspraken te maken over het terugdringen van CO2-uitstoot, stikstof en giftige stoffen, en over hun impact op het oppervlaktewater en de bodem. Een onafhankelijke instantie gaat de voortgang van de afspraken monitoren en waar nodig sanctioneren. Grote bedrijven die duurzaamheidssubsidies krijgen, krijgen een klimaatplicht. Zij moeten inzichtelijk maken hoe de impact op mens, milieu, natuur en klimaat wordt afgebouwd binnen de hele keten. GroenLinks/PvdA houdt vast aan het doel om de stikstofuitstoot in 2030 te halveren. Beschermde natuurgebieden worden aan elkaar verbonden en er worden bufferzones door deze gebieden heen gecreëerd.  Alle sectoren dienen een evenredige bijdrage te leveren bij het terugdringen van stikstofuitstoot. Indien de stikstofuitstoot daalt, wordt een vast deel van de vrijkomende stikstofruimte gereserveerd voor woningbouw en investeringen in de energietransitie. (8)

D66 wil dat de stikstofuitstoot in 2030 gehalveerd is. Om dit te bewerkstelligen wordt er gekeken naar verschillende, passende maatregelen. Extensivering en de transitie naar kringlooplandbouw zal hier een grote rol in spelen. D66 wil nieuwe leefgebieden creëren, bedreigde soorten beschermen en een gezonde natuurlijke balans bevorderen. Zo wil D66 in 2030 50.000 hectare meer natuur hebben gerealiseerd, en in 2040 zelfs 160.000 hectare meer. D66 kijkt ook naar de agrarische sector. Samen met boeren, supermarkten, natuur- en milieuorganisaties, agrarische ondernemingen, decentrale overheden, de levensmiddelenindustrie en de consument moet er gekeken worden hoe er een omslag kan worden gemaakt. D66 wil strengere emissienormen en een actieve rol van de overheid in het verminderen van de stikstofuitstoot in deze sectoren. Er wordt geïnvesteerd in innovatie en technologieën die de uitstoot verminderen en elektrische voertuigen worden gestimuleerd. (9)

Huurprijsstijging

De VVD wil de huurprijsstijging remmen. Er wordt gewerkt aan redelijke huurprijzen. In plaats van complexe regels om de huurprijs te berekenen, moet er een eenvoudig systeem komen. Hierbij wordt er rekening gehouden met kleine verhuurders. Verhuren van woningen en investeren in nieuwbouw van huurwoningen moet aantrekkelijk blijven. (10)

De NSC vindt het belangrijk dat de huurprijsbescherming wordt versterkt en dat het gereguleerde deel van de huursector wordt uitgebreid. Hierdoor zullen de huurpijzen van middenhuurwoningen effectief gereguleerd worden. (11)

GroenLinks/PvdA wil een maximale huurprijs instellen die aan de hand van het puntenstelsel wordt berekend. Er komt een huisjesmelkersboete voor verhuurders die te hoge huren vragen. GroenLinks/PvdA wil dat gemeenten vergunningen mogen intrekken bij herhaardelijke bestraffing voor te hoge huren en dat gemeenten op hoge huurprijzen kunnen handhaven. (12)

D66 wil plannen voortzetten voor het maximeren van de huurprijzen in de middenhuur, zodat huurders worden beschermd tegen te hoge huurprijzen. Tevens wil D66 dat er bij huurconstructies met iedere individuele huurder een contract wordt gesloten, zodat huurders gebruik durven te maken van hun rechten bij een te hoge huur. (13) 

Conclusie

De standpunten van deze vier partijen lopen op sommige onderwerpen behoorlijk uiteen, voornamelijk bij de standpunten omtrent migratie. Het is altijd lastig om te bepalen op welke partij je wil stemmen, mede gelet op de vele partijen met uiteenlopende standpunten. Hopelijk heeft dit artikel enigszins geholpen bij de keuze. 

Bronnen

  1. ‘Dit is wat we nu weten over de val van kabinet-Rutte IV’, nos.nl, 8 juli 2023.
  2. ’Ruimte geven. Grenzen stellen.’. VVD 2023, p. 11-13.
  3. ‘Tijd voor herstel Verkiezingsprogramma 2023 Vertrouwen. Zekerheid. Perspectief.’, NSC    2023, p. 26.
  4. ‘Samen voor een  hoopvolle toekomst’, GroenLinks/PvdA 2023, p. 94-99.
  5. ‘Nieuwe energie voor Nederland’, D66 2023, p. 232 t/m 239.
  6. ’Ruimte geven. Grenzen stellen.’. VVD 2023, p. 60 t/m 63.
  7. ‘Tijd voor herstel Verkiezingsprogramma 2023 Vertrouwen. Zekerheid. Perspectief.’, NSC    2023, p. 54 t/m 56.
  8. ‘Samen voor een  hoopvolle toekomst’, GroenLinks/PvdA 2023, p. 27 & 28.
  9. ‘Nieuwe energie voor Nederland’, D66 2023, p. 156.
  10. ’Ruimte geven. Grenzen stellen.’. VVD 2023, p. 54.
  11. ‘Tijd voor herstel Verkiezingsprogramma 2023 Vertrouwen. Zekerheid. Perspectief.’, NSC 2023, p. 21.
  12. ‘Samen voor een  hoopvolle toekomst’, GroenLinks/PvdA 2023,p. 59.
  13. ‘Nieuwe energie voor Nederland’, D66 2023, p. 49.